TLEIRAWL HUAISEN LALRINDIKI CHANCHIN
TLEIRAWL HUAISEN
LALRINDIKI CHANCHIN
Pu Sãnghmingthanga leh pi Laltlanmawii te fa pali zînga a upa ber dawttu ni tura July ni 18, 1987-a Kawrthah damdawi Ina lo piang Lalrindiki hi nausen duhawm tak a ni a. A lo len deuh hnuah pawh hmeichhe naupang ria thlirh thlerh, inkhaithli tak, meng bial kâk mai, tahbelh lo tak a ni nghe nghe. An unau chu, an upat dan indawtin - Vanlalzârzokima, Lalrindiki, Lalrinnunga leh Lalhruaitluangi te an ni.
Kum li mi lek a nih laiin hetiang hian a tawngtai a: “Aw Lalpa, kan Pathian, kan rethei êm êm a, pitar leh putar chiah kan nei a. Ka nu Lawmpuii te anga hausain min han siam ve khanglâng teh,” tiin. ‘Ka nu Lawmpuii’ a tih hi an thenawma mite an ni. An chhungkhat laina leh then leh rualte pawh a tihlimin lawm a hlawh thei hle a; chhawnchhaih nuam an ti thin hle.
Rindiki hi midang tâna thilphal tak, thiante hâu ngai lo, midangin thinrim taka an hauh pawha nuih za tlat thin a ni a. A chhungten a thian thenkhat, nungchang mawi vak lo chi an nih avanga kàwm lo tura an tih pawhin, “Ka en vàng vàng a, ka khawngaih tlat a ni,” a ti thin.
Naupan lai chanchin a ngah hle a. Recitation sawi tura ruat a ni fo va. Chûng hunah te chuan a thiam sa ni lêm lo pawh phuahchawpin, tuikuk chungchang mai mai te pawh a sawi thin a, Kristian Hla Bu-a hlate pawh hi a thlûk a hriat miah loh pawh ama phuahchawpin a sa chhuak vek thei a, an hlimpui thin hle.
A pi nen an inkawm ngeih viau thin a. A dam loh châng pawhin a pi hi a lam zing thin hle. An âw a inang lo hle nâ a, hlim tak leh tui takin an zâi dûn thin. Diki hian Liandingpuii hla sak, ‘Haleluia, nun hahchawlhna min pe..’ tih hi a duhin a sa nasa thin hle.
Kawrthah Primary School leh Middle School-ah kalin chumi hnuah Kawrthah High School-ah pâwl kua thleng a zir chhunzawm leh a. Pâwl sàwm chu Aizawlah zir lehin hetih lai hian vanduaina hi a tâwk ta a ni.
Kum 2005 Krismas leh 2006 kumthar chu Aizawlah hmangin kumthar tìr têah a a pi, dam lo mek chuan a ngaih êm avangin Kawrthahah chah hàw a ni a. January ni 24 chhûnah chuan Pastor Quarters-a inkawmhonaah pawh a nu nen an tel a, tlãiah an thenawmte a tlawh kual a.
Vawk chaw te tlãi lama an chhum peih diam tawh avangin zànah pawh a pi nen an inkàwm a, hlim takin an ri chèl chùl a. Mut a lo hun pawhin a pi nen chuan pindan pakhatah an riak tlâng nghe nghe a. An In hi a zau hle a. Choka leh pindan te, a nu leh pate room pawh In hrang vek a ni a. An choka ringawt pawh hi feet 32.18 vel lai a ni a. Chu bâkah corridor(pindan kal pawhna In chhung dung) paltlang ngai thui tak a awm bawk a.
Chutia zâna tui taka an mut lai chuan an In hnuai lam atangin kangmei a lo chhuak ta phut mai a. Chu chu Diki chuan a hre hmasa ber a. Rang takin a tlãn chhuak nghal a. Pâwn a thleng a, a pi a la chhuak ve lo tih a hriat chuan chhan turin a tlãn lût leh a. An thenawmte chuan meialh nasa tak kâra tlãn lut leh zauh awmin an hria a.
Hetih lai hian a nu leh pate muhil lai chu an harh zawk a. Thil ri huau huau an hria a, thlipui tleh emaw, ruahsûr emaw ni turah an ngai a. A nasat êm avang chuan en thlithlài turin pâwnah an tlãn chhuak a. An In a kàng a ni tih an hriat chuan a pa, Pu Sãnghmingthanga chuan an bang(tile) chu a vaw keh nghal thuai thuai a. A àu tuarh tuarh bawk a. Mahse tumahin an chhâng ta hauh lo mai a.
Diki chuan a pi chu hruai chhuah tumin a tlãn lut a. Mahse meikhu nasa tak kârah chuan a va hmu thei lo va. Mangang taka awmin an chhuat kàng pawpah chuan meiin a rawn hlap thla tawp a. Chu chu an kawmthlangpa rawn chho chuan a lo chhar nghal thuai a. Kawrthah damdawi In panpui nghal a ni a, amah chu a rilru a la harh a, thil thlèn dân pawh a la report thei a. Aizawl Civil Hospital-ah thla khat lai enkawl a ni nghe nghe a.
Diki pi taksa hi hmuh tur a awm mumal lo hle a, puanin kuttum tiat emaw lek an bâwk ve thei chauh a ni. Tin, an In hi a kàng ral hneh hle a, chu chauh ni lovin an thenawm lawka awm In pakhat pawh a kàng ral vek bawk.
Diki te In a kàng a ni tih hria Kawrthah khawtlang mipui leh sawrkar pisa-a hotute bâkah an khaw chhehvela awmte an bengvâr hle a. Thàwmhnâw leh mutbu chi hrang hrang bâkah ei leh in tur chi te an theh khâwm nghal ruih ruih a; buhfai te chenin an dawng nasa hle a.
An khaw thenawmteho thlengin an rawn tangkaiin an inpe zo hle a. Mau an rawn sât a, chu chu motor liana phurin Kawrthah an thlen ruih ruih a; an In sa thain an hnatlâng zui zel bawk a.
Lirthei neitute pawhin Mizo nun zemawi tak lantirin ui hauh lovin an lirtheite chu hman sèn lohin an thawh chhuak a. Mau chik thãwm leh hnânghlãia lo bûr char char tâwk te, ban lo phun nawk nawk tâwk te, thingpui lo lum pâwl te an awm bawk a. Mahni theih tâwk theuhah tu mahin àwl bik tum lovin Diki te In tur chu kâr lovah an pum ta thuai mai a.
Hetiang hunah hian Mizo nih hi a vanneihthlak zual hle. Diki nu leh pa, an vanduaina chunga mite thatna dawnga an lâwmna luangliam hi mihring kâa sawi fiah sèn a ni kher âwm lo ve.
Diki hi a rilru a la harh tha hle nâ a, a taksa a lo kan chhiat nasat hman avangin a nunna chhan chhuah zawh a ni ta lo va. Tichuan, a pi chhan chhuah tuma huaisen taka mahni nunna thâpa inpe Lalrindiki chu an In kan atanga thla khatna vêl chiah, February ni 24, 2006-ah chuan Aizawl Civil Hospital-a boral ta a.
A ruang hi Kawrthah panpui nghal a ni a. February ni 25, 2006-ah khân an In lama amah vuina hunserh chu Presbyterian Kohhran Upa, Z. Kâphlîra’n hmangin thlanmualah Tual Upa, T.Lalthangkima’n thlahna hunserh a hmang leh a; tichuan, Mizo tleirãwl huaisen Lalrindiki taksa chu he khawvela hmuh leh ni awm tawh rêng rêng lo tura thlah liam a ni ta a ni.
Diki hi huaisen lâwmman dilsak a ni lo va. Dilsak ni ta sela chuan National Bravery Award leh President Medal-ah pawh a sâng ber, Sarvottam Jeevan Raksha Padak dawng pha ngei tura ngaih a ni.
Lâwmman ropui tak dawng ta lo mah se Mizo mipui thinlunga rei tak a dam tur hi lâwmman ropui ber a ni ngei ang le.
(Source: ‘MIZO TLEIRÃWL HUAISENTE’-by VLC Vanlalhriatrenga)
LALRINDIKI CHANCHIN
Pu Sãnghmingthanga leh pi Laltlanmawii te fa pali zînga a upa ber dawttu ni tura July ni 18, 1987-a Kawrthah damdawi Ina lo piang Lalrindiki hi nausen duhawm tak a ni a. A lo len deuh hnuah pawh hmeichhe naupang ria thlirh thlerh, inkhaithli tak, meng bial kâk mai, tahbelh lo tak a ni nghe nghe. An unau chu, an upat dan indawtin - Vanlalzârzokima, Lalrindiki, Lalrinnunga leh Lalhruaitluangi te an ni.
Kum li mi lek a nih laiin hetiang hian a tawngtai a: “Aw Lalpa, kan Pathian, kan rethei êm êm a, pitar leh putar chiah kan nei a. Ka nu Lawmpuii te anga hausain min han siam ve khanglâng teh,” tiin. ‘Ka nu Lawmpuii’ a tih hi an thenawma mite an ni. An chhungkhat laina leh then leh rualte pawh a tihlimin lawm a hlawh thei hle a; chhawnchhaih nuam an ti thin hle.
Rindiki hi midang tâna thilphal tak, thiante hâu ngai lo, midangin thinrim taka an hauh pawha nuih za tlat thin a ni a. A chhungten a thian thenkhat, nungchang mawi vak lo chi an nih avanga kàwm lo tura an tih pawhin, “Ka en vàng vàng a, ka khawngaih tlat a ni,” a ti thin.
Naupan lai chanchin a ngah hle a. Recitation sawi tura ruat a ni fo va. Chûng hunah te chuan a thiam sa ni lêm lo pawh phuahchawpin, tuikuk chungchang mai mai te pawh a sawi thin a, Kristian Hla Bu-a hlate pawh hi a thlûk a hriat miah loh pawh ama phuahchawpin a sa chhuak vek thei a, an hlimpui thin hle.
A pi nen an inkawm ngeih viau thin a. A dam loh châng pawhin a pi hi a lam zing thin hle. An âw a inang lo hle nâ a, hlim tak leh tui takin an zâi dûn thin. Diki hian Liandingpuii hla sak, ‘Haleluia, nun hahchawlhna min pe..’ tih hi a duhin a sa nasa thin hle.
Kawrthah Primary School leh Middle School-ah kalin chumi hnuah Kawrthah High School-ah pâwl kua thleng a zir chhunzawm leh a. Pâwl sàwm chu Aizawlah zir lehin hetih lai hian vanduaina hi a tâwk ta a ni.
Kum 2005 Krismas leh 2006 kumthar chu Aizawlah hmangin kumthar tìr têah a a pi, dam lo mek chuan a ngaih êm avangin Kawrthahah chah hàw a ni a. January ni 24 chhûnah chuan Pastor Quarters-a inkawmhonaah pawh a nu nen an tel a, tlãiah an thenawmte a tlawh kual a.
Vawk chaw te tlãi lama an chhum peih diam tawh avangin zànah pawh a pi nen an inkàwm a, hlim takin an ri chèl chùl a. Mut a lo hun pawhin a pi nen chuan pindan pakhatah an riak tlâng nghe nghe a. An In hi a zau hle a. Choka leh pindan te, a nu leh pate room pawh In hrang vek a ni a. An choka ringawt pawh hi feet 32.18 vel lai a ni a. Chu bâkah corridor(pindan kal pawhna In chhung dung) paltlang ngai thui tak a awm bawk a.
Chutia zâna tui taka an mut lai chuan an In hnuai lam atangin kangmei a lo chhuak ta phut mai a. Chu chu Diki chuan a hre hmasa ber a. Rang takin a tlãn chhuak nghal a. Pâwn a thleng a, a pi a la chhuak ve lo tih a hriat chuan chhan turin a tlãn lût leh a. An thenawmte chuan meialh nasa tak kâra tlãn lut leh zauh awmin an hria a.
Hetih lai hian a nu leh pate muhil lai chu an harh zawk a. Thil ri huau huau an hria a, thlipui tleh emaw, ruahsûr emaw ni turah an ngai a. A nasat êm avang chuan en thlithlài turin pâwnah an tlãn chhuak a. An In a kàng a ni tih an hriat chuan a pa, Pu Sãnghmingthanga chuan an bang(tile) chu a vaw keh nghal thuai thuai a. A àu tuarh tuarh bawk a. Mahse tumahin an chhâng ta hauh lo mai a.
Diki chuan a pi chu hruai chhuah tumin a tlãn lut a. Mahse meikhu nasa tak kârah chuan a va hmu thei lo va. Mangang taka awmin an chhuat kàng pawpah chuan meiin a rawn hlap thla tawp a. Chu chu an kawmthlangpa rawn chho chuan a lo chhar nghal thuai a. Kawrthah damdawi In panpui nghal a ni a, amah chu a rilru a la harh a, thil thlèn dân pawh a la report thei a. Aizawl Civil Hospital-ah thla khat lai enkawl a ni nghe nghe a.
Diki pi taksa hi hmuh tur a awm mumal lo hle a, puanin kuttum tiat emaw lek an bâwk ve thei chauh a ni. Tin, an In hi a kàng ral hneh hle a, chu chauh ni lovin an thenawm lawka awm In pakhat pawh a kàng ral vek bawk.
Diki te In a kàng a ni tih hria Kawrthah khawtlang mipui leh sawrkar pisa-a hotute bâkah an khaw chhehvela awmte an bengvâr hle a. Thàwmhnâw leh mutbu chi hrang hrang bâkah ei leh in tur chi te an theh khâwm nghal ruih ruih a; buhfai te chenin an dawng nasa hle a.
An khaw thenawmteho thlengin an rawn tangkaiin an inpe zo hle a. Mau an rawn sât a, chu chu motor liana phurin Kawrthah an thlen ruih ruih a; an In sa thain an hnatlâng zui zel bawk a.
Lirthei neitute pawhin Mizo nun zemawi tak lantirin ui hauh lovin an lirtheite chu hman sèn lohin an thawh chhuak a. Mau chik thãwm leh hnânghlãia lo bûr char char tâwk te, ban lo phun nawk nawk tâwk te, thingpui lo lum pâwl te an awm bawk a. Mahni theih tâwk theuhah tu mahin àwl bik tum lovin Diki te In tur chu kâr lovah an pum ta thuai mai a.
Hetiang hunah hian Mizo nih hi a vanneihthlak zual hle. Diki nu leh pa, an vanduaina chunga mite thatna dawnga an lâwmna luangliam hi mihring kâa sawi fiah sèn a ni kher âwm lo ve.
Diki hi a rilru a la harh tha hle nâ a, a taksa a lo kan chhiat nasat hman avangin a nunna chhan chhuah zawh a ni ta lo va. Tichuan, a pi chhan chhuah tuma huaisen taka mahni nunna thâpa inpe Lalrindiki chu an In kan atanga thla khatna vêl chiah, February ni 24, 2006-ah chuan Aizawl Civil Hospital-a boral ta a.
A ruang hi Kawrthah panpui nghal a ni a. February ni 25, 2006-ah khân an In lama amah vuina hunserh chu Presbyterian Kohhran Upa, Z. Kâphlîra’n hmangin thlanmualah Tual Upa, T.Lalthangkima’n thlahna hunserh a hmang leh a; tichuan, Mizo tleirãwl huaisen Lalrindiki taksa chu he khawvela hmuh leh ni awm tawh rêng rêng lo tura thlah liam a ni ta a ni.
Diki hi huaisen lâwmman dilsak a ni lo va. Dilsak ni ta sela chuan National Bravery Award leh President Medal-ah pawh a sâng ber, Sarvottam Jeevan Raksha Padak dawng pha ngei tura ngaih a ni.
Lâwmman ropui tak dawng ta lo mah se Mizo mipui thinlunga rei tak a dam tur hi lâwmman ropui ber a ni ngei ang le.
(Source: ‘MIZO TLEIRÃWL HUAISENTE’-by VLC Vanlalhriatrenga)
Comments