MI HUAISEN PUALKHAWIA

MI HUAISEN PUALKHAWIA

R.Lalchanchinmawia.


He lei hringnun hian, mite hriat hlawha lâr hluai tura vohbik a nei em ni chu âw ka ti rilru thin. Huaisen dân in ang rau rauahte hian thenkhat ninawm khawpa an chanchin kan sêp rawtui laiin thenkhat erawh chu tu khawkha hriat leh sawi zui vak hlawh lovin leilungah hian an lo luangral tawh a. An lansarh ve loh avang maiin an huai dân a nêp deuh anga sawi mâm theih hauh lo, mi huaisen biru tam tak thisên hian zoram leilung hi a lo al tawh a ni tihte hi, a chhin pawha kan ngaihtuah ngai pawh ka ring meuh lo ve. Tuna kan sawi tûr mi huaisen Pualkhawia pawh hi, a thâwia sawi thâwm pawh kan la hre hlawm kher âwm lo ve.
Pualkhawia hi patê tak tê, ring reha kiu thû lek, hmeichhia phei chu ni se, mâwn âr chuk phâk an tih ang lek tûr a ni a. Mi pawi sawi zawnga khawsa chi ni lo mahse, a huaisen ang bawkin a ngawhngauin a ngawhngawl a. A duh lohnaah chuan lal meuh pawhin tih ngaihna a hriat loh. Dik nia a hriatah chuan, a chungah engpawh lo thleng dawn sela, hniak khat pawh sâwn duh hauh lo a ni a. Mi lâwm zâwng sawi ngai hauh mah suh se la, amah bêl chianga hre chiangtute chuan an ngaina em em zel thung si a. Ka pu sawi dan phei chuan, mi huaisen tih takah a hûvâng a nâin enga khawlawi lova an bula a lo uichum thut ve châwr ringawt mai pawhin, an thla a muang huai huai mai thin a. mit meng fip tha fing feng, mî zai hrâwih mai leh a mi melh na tak a ni a. A thinrim emaw, thinrim lo emaw..a mit taka chiang taka en ngam an awm meuh lo a ni.
A naupan lai atang rênga mi danglam a ni a. Mahse, a miziaa thil mak tak mai chu, thiante zinga huaiber, ngam loh nei ngailo, an tlawn rawn rûk thin mah ni se, rotekâwla sepa kan tih ang chi hi chu a ni lo va. Thian inkâwmho zingah hian, inti hotu deuh awm thin a ni a. Chutiang mite chu a huaiber an ni tlângpui thin. Mahse, a ni Pualkhâwia erawh chu inti hotu leh ngam zâwngte laka in lekphêk vel ching mi a ni lo va. An thianho zinga a aia kum khata upa Hrânghêla chêkawite zinga pakhat a ni ve mai a. Hrânghêla hi a aia dawih zawk ni mah se, lungawi takin a kaihhruaina hnuaiah a tla ve mai mai a. Amah avang liau liauin an thian dangte pawhin Hrânghêla chu hotu enin an en a. Thianzaho thiltih khâwmnaa a zâizâptu ber a nih theih phah a. Ani Pualkhâwia erawh chu, thil harsa leh khirh, hlauhawm deuha an hmatheh leh hmachhuan ber a ni thung a. A tih ngam loh ti hmasa turin a thiante a tir hmasa ngai lo va. Tih ngam loh neih ai chuan thih pawh a thlang zâwk hial thin a ni.
A hunlai hi mizo nuna raltitna hmuna a la tâp lai, mirâl leh sarâl mai bâkah thla leh huai hmu thei a pui an zîk huai huai lai ngang kha a ni bawk a. Chutiang huna a ni ang mi huaisen hlut dân tûr chu suangtuah thiam phâk bâk a ni hial âwm e. Hetih hun laia an tihkhai, lungmuanga awmtir thei lotu, râl chimawm ber chu pawihrâl an ni a. Nimahsela, Pualkhâwia huaisen zia hi an hriat rûk vek avângin, an rammute hian tawhchilh lo va pumpelh dân ngawt an zawng hrâm hrâm thin a. Chuvangin Pualkhâwiate khua tân chuan, khawdang angin pâwihrâl an hnawksakin an chimawm lutuk lêm lo va. Pualkhawia khuaah a awm ngei a ni tih an hriat chuan, rawlrâla che te pawn an hêl hrâm thin a ni.


Pualkhawia hi Cherhlun khuaa awm thin, enge maw chen a awm hnua hmar lama pêm pheia Tuitlin (Lungchhuan) lal Lalbuta bêl leh ta a ni a. Tun tumah hi chuan, a huaisenna, khawtlâng daingul a nih dân leh, a chêtlâkna chi hrang hrang thlur chho tawh ila a tha âwm e.
Kan sawi tawh angin a naupan lai a tang rênga mi danglam, tih ngam loh nei ngai lo a ni a. Naupang nauhâk leh chumchiap tak tak, se en rual pawh a la ni pha lovang tihin an chhuatlaiah a u te tih dân a hmuh thina tawh angin, a thiam dân ang angin a inkâwibah a. Chutia, a inkâwibah chuan, chhuat âwngah a kawi chu ti lûtin inhnuaiah a tla ta daih mai a. A pa hnênah chuan, 'ka pa, ka kâwi in hnuaiah a tla daiha ka zu chhar teh ang' a ti a. A pa chuan, 'chhar love a, kan vawkpui no nei thar khu a kawlh si a. A lo nawr nek mai ang che. In hnuaiahte zawng a kalin kal rêng rêng suh' a ti a. Pualkhâwia chuan, 'ka hlau lo ve' tiin kâwi tla chhar tûr chuan kawmhnuaiah chuan a zuk chhuk ta a. Vawkpui chu a lo kawlh nangiang mai rêng a. Pualkhâwia kawi a la kâng hman âwrh tihin vawkpui chuan a nawr let ta hawl hawl mai a. Pualkhawia chu tap lovin a inbêng fai thawk thawka kawmhnuai atang chuan a chhuak ve leh mai a. An kawtkaiah an Arpui no hruaiin vawithum lai a lo lim leh tawk tawk a. Mahse, tap chhin eih lovin inah chuan lutin a inkawibah chhunzawm leh ta mai a. A pa chuan, 'ka fapa hi mi mak danglam tak i nih dawn hi' a ti ru rauh rauh mai a ni.
Ram a tan tantirh, a tleirawl chhuak ve dâwn dâwn tawh tihah hian nikhat chu, an feh hlânin a pain a sepui chuam alo hralh sak a. A leitute hi pawih an niin an zinga pakhat phei chu palian leh lu hrêubû mai, rilru dawih deuhte tân phei chuan, engamah a hmaa tlanchhiat san lawng lawng mai awl tak tûr, hmel bumro pui mai pu hi a ni a. An sepui lei chu ramhnuaia an zawn vak hnuin chawhnu thlanghêr hretah an hmu chauh a. An hahpui khawp mai a. Tlai, losûl haw huna Pualkhâwiate feh lo haw chu a pa chuan lo hrilhin 'Taia i sepui chuam kha, min dilin min dawn zing si a. Tangka sawmliin ka lo hralh ta mai asin' a ti a. Pualkhawia chuan, 'ka pa chu i va timak ve maw le, chutianga hralh ka phal teuh hleinem. An tangka pêk che chu rawn la teh ka va thleng leh teh ang' a ti a. A pa chuan, 'khai..Taia chutia thleng lêt leh mi a ni tawh lo. Nilêng deuhthawin ramhnuaiah an zawnga an hahpui ropui mai si a. Chubâkah palian pui mai leh bumro deuh mai a nia, a ngaihdan pawh a ni zozai tawh bik lo vang' a ti a. Pualkhâwia chuan phûng tia pawh ni ang hmiang.. thing lianah hlân ka dawh lo ang a, palianah hlân ka dawh hek lo vang. Hmarcha pawh a lian lian a thak kher chuang hleinêm. An palen poh leh hriamhma thlakna tûr a zau ting a ni mai alawm' a ti a. A tum a ruh êm a, dang zo dâwn chuanga a inhriat loh avângin a pa chuan tangka sawmli (pawisa thir) kuttum tia lênglâwnga puana ruh taka fûn chu a pe ta nge nge a. Tangka keng chuan Pualkhâwia chu a va chhuak phei ta a. Zawlbûk kawtah tui lo peiin duat takin an lo chûl hliau hliau mai a. A palian ber hnênah chuan Pualkhâwia chuan, 'Pawiha, engati nge ka sepui in lo lei ngawt? Ka phal rêng rêng hleinem, in thlenglêt leh ang' a ti a. Chu pawih palian pui mai chuan, 'A khai, chutia inthleng leh chi a ni tawh hleinêm, nilêngin ramhnuaiah kan zawnga kan hahpui nâk alai a' a lo ti a. Pualkhãwia chuan 'in hahpui leh pui loh lam ka ngaihtuah lo, ka sepui a ni a. Nangnin in nawm in mâka in leia lei loh theih a ni hleine'm. Ka duh ti teh..ka thil thawig thawih mai ang che u. Kha u in tangkate hi ka mamawh love' tiin na tâwkin a nâkah a va vawm ta khawl mai a. Pawihte na ti lutuk chu a vial ngawlh ngawlh mai a. Chutihlai chuan Pualkhawia chuan an sepui thlunna hrui chu a sât chat hmawk hmawka a chhuah ta daih mai a. Pawih palianate lam hawiin 'ka awm loh hlânin vawikhat mah ka pa lo dawr tawh suh ang che u. In lo dawr leh a nih chuan in châk lo vang' tiin a kalsan ta a. Pawiho chuan tik pawh an ti ngam lova, an ti hman hek lo a ni ber âwm e.
Vawikhat chu, rawlrâla che pawih râl ho hian, hmeichhe naupang zing tuichâwi lu an lo la a. Chu chu hriain tlangval pangain an um nghal a. Pualkhâwia pawh chuan a hre tlai deuh hlek nain an hnungah a ûm tlailam ûmpawngpar ve leh hnuhnawh a. Thui pawh a la kal hmain tlangvâl pathum rawn tlãnchhe lêt nen an in tâwk a. Thil awmzia a'n zawt a. Anni pathum chuan, pariat lai an lo niin an zinga pakhat phei chu phûng tia dâwna lian a ni a. Kan va nangching kha kan inbei nghal a. Kan intam hleih bâkah a mal pawhin tharumah khan thuai hek lo i. Kan thiante pahnih chu an tuk thlu nghal a. Awmze nei lova thiha arte lukâwn hiau mai chu thil dik bêr niin ka hre lova, kan sahim nan bâkah mi dang pun belh turin kan rawn inthiar fihlim san ta mai a ni e. An zinga pahnih chu na takin kan hliam ve a. Chu chuan hmanhmawh teh mahse, a ti khûpsûk ngei dawn a. Midang va punin um leh nghal ila, kan la umpha thovin ka ring' an ti a.



Pualkhâwia chuan, 'tikhan midang pun turin han kal ula. Keichu, an thlen chin ram hriat nân hrim hrim pawh a tha ang. Muangchânga umin ka lo va thlithlai ang e' a ti a, an inthen ta a. Hliam tuarte pahnih khân an tuan tifûmin a ti khûpsûk deuh bawk nên, Pualkhâwia chuan, thui pawh a ûm hmain a va hmu ta mai a. Pualkhawia a ni tih an han hriat chuan, an hlau ngang ni tûr a ni.. an thiante pahnih hliam pawh ngaihtuah hleithei lova mahni sahimna ngaihtuahin mahni hma zâwn zâwnah a biling a balangin an tlanchhe ta vak mai a. Hliam tuar pahnih erawh zawng hmanhmawh vak thei dinhmunah ding ve hek lo le.. Pualkhâwia chuan a va nangching ta nge nge a. Hlau thlabâra mengphar awn awn chungin 'min nun rawh. Kei min tlanna tûr chauh zawng, ka pain thi leh dâr a kawl ve chêk ang' tiin an lo dil a. Pualkhawia chuan an nunna zuaha sala kaih haw a duh viau nâin an hliam chu a na ang reng si a. Dam khawchhuak zo chuang dâwna a hriat loh avângin a sâthlum ta nge nge a ni.
Rawlrâla che thinte thâwm a daih viau tawh hnuin zankhat chu, pawihral pathum rawlin naupang pawnto lu pahnih an la a. Chu chu an hriat veleh Pualkhawia leh a thianpa Vairothanga'n an um zui nghal a. Pawih ho chu, a ram chin an bel loh bâkah zânthim a lo ni bawk nên, kal chak thei hek lo le. Pualkhâwiate chuan thui pawh ûm lovin an va nangching thuai a. Mak ang reng tak mai chu, an hlauhnain an tha ti thûmin an kut a aikhirh zo nge ni..!? Pate tak tê e ti lovin a hmaah hian thahrui ngah tak tak pawh hi an tang rei thei lovin an ngam tlat lo mai a. Chutia an va nangching inbei ta pawh chu, awlsamtêin pahnih chu an han tukzal mai a. Mahse, an zinga palian ber erawh chuan, Pualkhâwia chempui hûmna kut lama a man tlat a vangin a chai hleithei dêr lo mai a. Leichârah an han let dûn hawl hawl thin tak nâ a, sât thei bik ta lo napui chu a chan a tha hleithei bik si lo. Vairothanga hnênah chuan, 'ka chem hûmna kutah a dawm tlat maia ka sât thei der lo mai, a kaihza thâ hi rawn chhat mai teh' a ti a. Vairothanga chuan, thimthamah te chuan hre hrang bik hek lo.. Pualkhâwia kaihza thâ zâwk chu a chhat palh ta mauh mai a. Pualkhâwia chuan, 'ka kaihza thâ zawk alawm i chhah le! Ka'n kuaidâk ang a, a nghawng hi rawn tan mai rawh' a ti a. A kuaidâk vaka Vairothanga chuan a nghawng chu a tan ta a. Pualkhâwia chuan, 'hei le, kal thei ziazâng ka awm ta si lo va. Tlâwmthlâk teh mahse, min zâwn tûrin tlangvâlho i han pun teh poh a niang chu' tiin Vairothanga chu khaw lamah a tir ta ngawt mai a.
Vairothanga kal hnu, che hleithei lova amah chauha a awm rân lai chuan, a lu an tan sak pawihpaliana kha, a lo la thi chiang chiahlo a niang chu..!. A nghawng bunna laiah chuan thisen a so chhuak buah buah a. Din tuma a inbeng kâng ûr ûr tawh chu a tlu leh dup mai thin a. Pualkhâwia sawi leh dânin 'ka hlau ve ngang a niang, che thei love ti lovin patling hlam sawm dâwn chu ka tawlh ta âwm e' a ti ni âwmin an sawi.
Tumkhat chu, Pualkhâwia chuan, 'Tlêm chuan pawihrâl hlauh a ziaawm ta deuh bawk a. Chhimlama tawm churûk reng zawng a dik lo ve. Khawi'nge hmar lam lal ka'n bêl ve tawh teh ang, tiin Cherhlun atangin Lalbuta khua Tuitlinah pêm zai a rêl a. A nupui raipuar ap teuh tawh mai hruaiin a kal ta a. Kârkawnga riah a ngaih avângin bûk sualin a chhûngah a nupui a mut tir a. Ani erawhchu, bûktualah meipui chhepin, meipui ên phâk loh thim chinah a mu thung a. Chu chu pawih sawm rual zet rawlin an hmu a. Pualkhâwia anih ringin an kâp ngam thak lo va. An ti harh palh ang tih hlauin hla takah an hêl a ni. A hnua pawih ho sawi leh dânin 'he mi hi zawng, kah mi a ni lo. Khuain sârthi lo tûr a, a bika a hual tlat avangin pumpelh hrâm hrâm a fuh zâwk an ti hial a ni. Mi huaisente hi vanneihna nên hian an inzâwl fuh thei khawp mai a. Khuain a hual bik emaw tih mai awlin thihna ngei ngei tûr anga ngaihah pawh hian an him leh lel mai thin tlat zu nia.
Hemi tuma a pêm tur hi an lal Dokhuman a ui hle mai a. Chelh a'n tum ngial paw'n chelh theih a ni si lo va. A tih ngaihna hre lo chuan a silai a thuhrûksak ta ngawt mai ani âwm a. A hnuah silai lam tûrin Pualkhâwia chu Cherhlunah a va kal leh a. A lo pe duh mai si lo thinrim chu, zawlbûk awmtual mei âi naah ângin 'hei chen hi khaw daingulah tangin i khua leh tui ka lo humhim sak tawh che a. Khâwi'nge hmarlam lal ka'n bêl ve te'ng ka ti ani mai a. Ka silai min thuhrûk sak vei maw? Dopâwng, i lal in atang khan lo chhuak la. Pachang leh pachang chu i in chaltauh siah siah ila ni mai. I ngam chuan lo chhuak rawh' tiin a inhrosa kûk kûk mai a. Tumah tîk ti ngam pawh an awm lo ani âwm e. Chutichung pawha a la pêk duh mai loh avâng chuan Pualkhâwia thinin a tuar ta lo va..'i duh a hnu, thukru bo tak rawh khai. Zân sanghar râlah ka tlâ ang a. Nunau leh hmeichhe zing tuichâwi lu ka'n lo la nghauh nghauh mai ang e' tiin a kal ta ngauh ngauh mai a. Lalpa Dokhuma chuan a ngaingam ta ngang lova. Ko lêt lehin ama laiphir, a roh êm em chu a pe ta zâwk a. Chumai ni lovin darbu kimin a indan ta hial zawk a ni

Comments

Popular posts from this blog

FAM LALZOVA.

CENTRAL JAIL TLANCHHUAHNA