LIANDANGA LEH MENTHANGI:
**********<++>***********
by Tluangtea Luzsei
Liandanga leh Menthangi chu Halkha ram Hairâwn khua a nula leh tlangvâl inngaizawng an ni a, lo lam ah te in lâwm in, a hrangin hna an thawk dun a, an hlim thei hle thin a ni.
Zan khat chu Liandanga'n a nula hnênah, "Naktuk zing chu di i zu phur ang hmiang,"tiin a sawm a, Menthangi chuan,"Mi chawnlâm lai ni suh sela,i thu ka hnial lo, Ram a reh lutuk ang a, Tiphûl râl a hlauhawm dawn lo'm ni ?" tiin a hnial deuh a, Liandanga chuan," Tiphul ral mai mai chu, a chhukah, 'Hû'ka ti ang a, a chhovah,'Hâ'ka ti ang a; zâwng ûmin ka ûm mai dawn alawm,"a ti a, a tlangvalpan a sawm ngun em vang chuan a zawm ve ta a, chutih lai chuan, Tiphul khuaa laina nei mikhual pakhat a lo awm ve reng mai a, chu chuan Tiphul khua a lo hriattir a, he tih lai hian Tiphul ral chu an hlau hle nghe nghe a.
A tukah chuan di phur tur chuan an thawk chhuak a,kalkawngah hlim takin an inchhawm a, tîtî nuam an sawi lai takin rin lohvah kawngsir a tangin râl an lo chhuak thut mai a, Liandanga chu rilru pawh insiam hman lovin a tlan ta a,hmeichhia na na na chu a tlan chak thei lo va,râlin an man ta.Liandanga an runluih nân that duh si lovin a kut leh a ke leh a ngawng ti an hleh sak a; kawngah an hnuchhiah ta a. Ralho chuan kalkawng kham tur in far kung an kit hnawk a. A lang tlang a tangin an chuan a,an deunna hlain an rawn au va:
'Hu si chi maw,Tiphul ral zâwng a dawi?Hei kuat ulaw,hnithawi thum Liandang veng seh ti'n'
Hla thu chu:"Tiphul ral zawng anga umtu kha tunge ni le?Liandanga fên atan pawnfên thuah thumin han thawn rawh u"tihna a ni.
Liandanga chuan menthangi ruang la tur in a kir a,Fimkhur takin kawngsirah hnim a keu va,a bih dêk dêk a.Menthangi chuan a lo hmu hmasa a:
'I tih chi maw?zinghnam lei zani rawl hawl bang,
zai hlan law, na siangah ri bat thliarthli law' a ti a.
Hla thu chu: "Mi hlau em ni? Zâna sazu chaw zawng i va ang êm! I kut mi hlan la, i kovah mi paw rawh," tihna a ni. Liandanga chuan, "ka hlau lo che a sin, ipa inah ka paw hawng dawn che nia, vanhnuaiah kan thang mualpho dawn ta a nih hi!" tiin hlain a chhang a:
'Nan tih hla'ng e, lo paw lang nan pai run inah,
khua za alin kan hminthang seh van hnuai hnin awkah'
Liandanga chuan anula chu a pua a, râp thlak a tih a vangin, a thauvah a man a; a kal hlei thei lova a awm chu râlho chuan,"kha laia chho kai thei lo kha tunge ni le? I phur a rit a nih chuan ngatla kan chhawk ang che'ti in hlain an deu a,
"Hu si chi maw, lam sovi a hawng kai thei lo?
Na phur rit maw? Rak thum law keiin nan sawng lang.'
Liandanga chuan phur rit vang ni lovin a tha a zawng a, a kal thei lo a nih thu hlain a chhang lêt a:
'Liandang si'ng e, lam sovi a hawng kai thei lo,
Ka phur rit hlah, ka phei thlai zun rauthla'n i zel.'
Liandanga chuan ral lak a a nula a tlânsan avângin a pasaltha nihna a hlauh va, a hming a chhe ta der mai a. Sawi chhiatnain a khat zo va,"A nula phuba tal la se, a hming chhe lutuk chu a hup deuh vang chu"an ti huai huai a, Mite relchhiatna chu a thinlungin a tuar zo ta lo va;phuba la turin Tiphûl khuaah a kal a, Zâna mo thar nupa khuma mu lai a hmu fuh a; an nupa chuan a vit hlum a. A lawm lutuk chu a tlan hawng vang vang a,"Phuba ka la ta e,pahnih meuh ka that" a ti a. A hming a chhiat tawh a vangin a thu sawi pawh tuma'n an awi duh tawh lo va."khâ Liandanga kha, dawt a sawi pek a ni ang chu, khawiah nge a ral thah sam chu? A beng tal kan hmuh si loh!" tiin an sawi chhe deuh deuh va. Liandanga rilru chu chemte kia vih ang maiin a na lehzual a, a dang thah leh a tum a. Menthangi chuan:
'kei i vangah thuangrawnin hran vung rel hlah law,
Rial tikik le thawl tialin zun rauthla i cham,' a ti a. Amah vang chuan ral thah tum tawh lo va, a thlarau tan tuivawt chhiah sak zawk turin a tiam a ni.
Liandanga chu chemtê leh pawndum kengin ral khuaah a kal leh a, a thahte nupa chu insi rialin an lo zalh a. An kawtkai a thlen atangin lungchhe tak hmel puin pawndum a inluhkhuh a,"ka u e, ka u e," tiin a tap lut a, ruang bulah chuan tap pah in a thu a. A thlen lai chuan putar pakhat in,"Liandanga chezia a ang e,"a ti a.
Midangin,"ka pu, i tar mit a ni ang. kha Liandang dawihzeppa kha ral khuaah lo va kal ngam suh ang e!" an tih san a. Liandanga chuan mitthi beng pahnih ve ve a hlep a, a ipteah a ak a, a kal chhuak ta, tual ler a thlen chuan,"Liandang huaisena ka ni;in mitthi beng ka hleh sak che u, in ngam chuan mi um rawh u," tiin a tlan chhuak ta a. An um zui a, mahse an um pha ta lo a.
An khua a thlen chuan a nula chu a hnut a lo chat tawh a. A lungchhe bawk si, phuba a lak thei vang chuan a lawm bawk si, a mithah beng phawrh pah in hla a phuah ta a:
1.Liandang hi e,a hnawm ti'n i sawi ngha hlauh law,
Ral ka tha so khaw!
2.Tintlin tluni an rizau e, nu le pa thiangin,
Phu tlun ing e, thuangrawnin Menthang ko kir uh.
"Liandanga hi, 'mi bawlhhlawh' tiin mi deu suh u, mi huaisen ka ni. Khum chunga nupa mu lai, a thiangin phuba ka hawn a, Menthangi ko kir leh rawh u," tihna a ni. Heta chianah,"Liandanga hi pasaltha a lo ni ngei e. A huaisenin a tihngaihna pawh a hria. Mi pakhat thihnaah phuba pahnih a la thei a, pasaltha a nihna a lang e," tiin anfak ta a.
Liandanga zai hi khawhar hmunah an hmang a, lusunte'n an phuah belh zel a. Halkha bial chauh ni lovin, Falam bial pawh a fang a, Zahau ramah chuan sakei aih nikhuaah pawh an hmang thin. He thawnthu hi thangtharte hriat atan..
**********<++>***********
by Tluangtea Luzsei
Liandanga leh Menthangi chu Halkha ram Hairâwn khua a nula leh tlangvâl inngaizawng an ni a, lo lam ah te in lâwm in, a hrangin hna an thawk dun a, an hlim thei hle thin a ni.
Zan khat chu Liandanga'n a nula hnênah, "Naktuk zing chu di i zu phur ang hmiang,"tiin a sawm a, Menthangi chuan,"Mi chawnlâm lai ni suh sela,i thu ka hnial lo, Ram a reh lutuk ang a, Tiphûl râl a hlauhawm dawn lo'm ni ?" tiin a hnial deuh a, Liandanga chuan," Tiphul ral mai mai chu, a chhukah, 'Hû'ka ti ang a, a chhovah,'Hâ'ka ti ang a; zâwng ûmin ka ûm mai dawn alawm,"a ti a, a tlangvalpan a sawm ngun em vang chuan a zawm ve ta a, chutih lai chuan, Tiphul khuaa laina nei mikhual pakhat a lo awm ve reng mai a, chu chuan Tiphul khua a lo hriattir a, he tih lai hian Tiphul ral chu an hlau hle nghe nghe a.
A tukah chuan di phur tur chuan an thawk chhuak a,kalkawngah hlim takin an inchhawm a, tîtî nuam an sawi lai takin rin lohvah kawngsir a tangin râl an lo chhuak thut mai a, Liandanga chu rilru pawh insiam hman lovin a tlan ta a,hmeichhia na na na chu a tlan chak thei lo va,râlin an man ta.Liandanga an runluih nân that duh si lovin a kut leh a ke leh a ngawng ti an hleh sak a; kawngah an hnuchhiah ta a. Ralho chuan kalkawng kham tur in far kung an kit hnawk a. A lang tlang a tangin an chuan a,an deunna hlain an rawn au va:
'Hu si chi maw,Tiphul ral zâwng a dawi?Hei kuat ulaw,hnithawi thum Liandang veng seh ti'n'
Hla thu chu:"Tiphul ral zawng anga umtu kha tunge ni le?Liandanga fên atan pawnfên thuah thumin han thawn rawh u"tihna a ni.
Liandanga chuan menthangi ruang la tur in a kir a,Fimkhur takin kawngsirah hnim a keu va,a bih dêk dêk a.Menthangi chuan a lo hmu hmasa a:
'I tih chi maw?zinghnam lei zani rawl hawl bang,
zai hlan law, na siangah ri bat thliarthli law' a ti a.
Hla thu chu: "Mi hlau em ni? Zâna sazu chaw zawng i va ang êm! I kut mi hlan la, i kovah mi paw rawh," tihna a ni. Liandanga chuan, "ka hlau lo che a sin, ipa inah ka paw hawng dawn che nia, vanhnuaiah kan thang mualpho dawn ta a nih hi!" tiin hlain a chhang a:
'Nan tih hla'ng e, lo paw lang nan pai run inah,
khua za alin kan hminthang seh van hnuai hnin awkah'
Liandanga chuan anula chu a pua a, râp thlak a tih a vangin, a thauvah a man a; a kal hlei thei lova a awm chu râlho chuan,"kha laia chho kai thei lo kha tunge ni le? I phur a rit a nih chuan ngatla kan chhawk ang che'ti in hlain an deu a,
"Hu si chi maw, lam sovi a hawng kai thei lo?
Na phur rit maw? Rak thum law keiin nan sawng lang.'
Liandanga chuan phur rit vang ni lovin a tha a zawng a, a kal thei lo a nih thu hlain a chhang lêt a:
'Liandang si'ng e, lam sovi a hawng kai thei lo,
Ka phur rit hlah, ka phei thlai zun rauthla'n i zel.'
Liandanga chuan ral lak a a nula a tlânsan avângin a pasaltha nihna a hlauh va, a hming a chhe ta der mai a. Sawi chhiatnain a khat zo va,"A nula phuba tal la se, a hming chhe lutuk chu a hup deuh vang chu"an ti huai huai a, Mite relchhiatna chu a thinlungin a tuar zo ta lo va;phuba la turin Tiphûl khuaah a kal a, Zâna mo thar nupa khuma mu lai a hmu fuh a; an nupa chuan a vit hlum a. A lawm lutuk chu a tlan hawng vang vang a,"Phuba ka la ta e,pahnih meuh ka that" a ti a. A hming a chhiat tawh a vangin a thu sawi pawh tuma'n an awi duh tawh lo va."khâ Liandanga kha, dawt a sawi pek a ni ang chu, khawiah nge a ral thah sam chu? A beng tal kan hmuh si loh!" tiin an sawi chhe deuh deuh va. Liandanga rilru chu chemte kia vih ang maiin a na lehzual a, a dang thah leh a tum a. Menthangi chuan:
'kei i vangah thuangrawnin hran vung rel hlah law,
Rial tikik le thawl tialin zun rauthla i cham,' a ti a. Amah vang chuan ral thah tum tawh lo va, a thlarau tan tuivawt chhiah sak zawk turin a tiam a ni.
Liandanga chu chemtê leh pawndum kengin ral khuaah a kal leh a, a thahte nupa chu insi rialin an lo zalh a. An kawtkai a thlen atangin lungchhe tak hmel puin pawndum a inluhkhuh a,"ka u e, ka u e," tiin a tap lut a, ruang bulah chuan tap pah in a thu a. A thlen lai chuan putar pakhat in,"Liandanga chezia a ang e,"a ti a.
Midangin,"ka pu, i tar mit a ni ang. kha Liandang dawihzeppa kha ral khuaah lo va kal ngam suh ang e!" an tih san a. Liandanga chuan mitthi beng pahnih ve ve a hlep a, a ipteah a ak a, a kal chhuak ta, tual ler a thlen chuan,"Liandang huaisena ka ni;in mitthi beng ka hleh sak che u, in ngam chuan mi um rawh u," tiin a tlan chhuak ta a. An um zui a, mahse an um pha ta lo a.
An khua a thlen chuan a nula chu a hnut a lo chat tawh a. A lungchhe bawk si, phuba a lak thei vang chuan a lawm bawk si, a mithah beng phawrh pah in hla a phuah ta a:
1.Liandang hi e,a hnawm ti'n i sawi ngha hlauh law,
Ral ka tha so khaw!
2.Tintlin tluni an rizau e, nu le pa thiangin,
Phu tlun ing e, thuangrawnin Menthang ko kir uh.
"Liandanga hi, 'mi bawlhhlawh' tiin mi deu suh u, mi huaisen ka ni. Khum chunga nupa mu lai, a thiangin phuba ka hawn a, Menthangi ko kir leh rawh u," tihna a ni. Heta chianah,"Liandanga hi pasaltha a lo ni ngei e. A huaisenin a tihngaihna pawh a hria. Mi pakhat thihnaah phuba pahnih a la thei a, pasaltha a nihna a lang e," tiin anfak ta a.
Liandanga zai hi khawhar hmunah an hmang a, lusunte'n an phuah belh zel a. Halkha bial chauh ni lovin, Falam bial pawh a fang a, Zahau ramah chuan sakei aih nikhuaah pawh an hmang thin. He thawnthu hi thangtharte hriat atan..
Comments